“Büyüme Hedeflerinde Sıkıntı Görmemek, Geleceği Görmekten Ne Kadar Uzak Olduğunun Kanıtı”

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “2020 hedeflerini tutturma konusunda bir endişe yaşanmadığını, büyüme hedeflerinde bir sıkıntı görmediğini” açıkladığını belirterek, “Bu açıklama, bakanın geleceği görmekten ne kadar uzak olduğunun kanıtı” dedi.

Erdoğdu, Bakan Albayrak’ın, dün bir gazeteye yaptığı açıklamalara ilişkin olarak yaptığı değerlendirmede, Albayrak’ın büyüme hedeflerinde bir sıkıntı görmediğini belirttiği noktadan, yılı pozitif bir büyüme performansıyla tamamlanacağı noktasına geldiğini kaydederek şunları söyledi:

“Hatırlatmak gerekirse IMF, Dünya Bankası, Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) ve küresel yatırım bankaları Türkiye ekonomisinin 2020 yılında daralacağını bekliyor. AKP Genel Başkan Vekili Numan Kurtulmuş ise 2 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Türkiye ekonomisinin 2020 yılında yüzde 4,5 daralacağını söyledi. Bakan, bütçe açığının ne kadar olabileceğini ise söylemekten imtina ediyor. GSYH oranının yüzde 2,9 olarak öngörüldüğü bu yılda, açığın bunu çok üzerinde yüzde 5’in üzerine çıkacağı anlaşılıyor. Ekonominin büyümeyip daralacağı bir yılda vergi gelirlerindeki yüzde 10’luk azalış bile açığı bu düzeye yükseltecek nitelikte. Bütçenin çok fazla açık vereceğini Hazine’nin borçlanmalarından da görüyoruz. Hazine, Nisan ayında ilan ettiği 30 milyar TL’lik borçlanmanın çok üzerinde 66,8 milyar TL borçlandı. Borç çevirme oranı Nisan ayında yüzde 324’e yükseldi. Bu aynı zamanda bir rekor.”

Borç çevirme oranının 2020 yılı için yüzde 104 olarak hedeflendiğini bildiren Erdoğdu, “Ama daha yılın ilk dört ayından bu oran yüzde 160’a çıktı. Dolayısıyla Covid-19 salgını nedeniyle açıklanan destekler, ertelenen vergi ödemeleri nedeniyle bunun düşmeyeceği açık. Dışarıda piyasaların uygun olmadığı, CDS’lerin düzeyi dikkate alındığında Hazine’nin elinden iç piyasaya yüklenmekten başka bir şey gelmiyor. Bütçenin delik deşik olması da bunu zorunlu kılıyor” diye konuştu.

"DIŞ BORÇ ORANI 2001 KRİZİ DÜZEYİNDE"

Bakan Albayrak’ın borç stokunun milli gelire oranının yüzde 32 olduğunu belirttiğine işaret eden Erdoğdu, 2011’den bu yana düzenli artan brüt dış borcun GSYH’ye oranının 2019 sonu itibariyle 2001 krizi düzeyine yükselerek yüzde 58’e ulaştığına dikkat çekti.

“TL ile ihracat kulağa hoş geliyor, 2016 ve 2017 yıllarında bir artış olmuş ama bahsedilen tutar 2019’da Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 4,2’si düzeyinde gerçekleşti. Merkez Bankası’nın kurları kontrol etmek için getirdiği swap kısıtlamaları TL’yi konvertibl bir para olmaktan çıkarmış bulunuyor” diyen Erdoğdu, Albayrak’ın MB’nin rezervleri konusuna “tezvirat” nitelemesi yaptığını da kaydederek şu görüşleri dile getirdi:

"NET DÖVİZ REZERV EKSİ 20,6 MİLYAR DOLAR"

“Öncelikle MB’nin yayımlamış olduğu rapor ve istatistiklerin ne zamandan beri tezvirat olduğunu sormak gerekiyor. Merkez Bankası ‘Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi’ verisine göre piyasa ile yapılan swap miktarı, Mart sonunda 30.9 milyar dolara yükselmiş bulunuyor. Mart sonu itibariyle net döviz rezerv eksi 20.6 milyar dolar. Bakan, bankaların TCMB’de tuttukları zorunlu karşılıkların, swapların yükümlülük olduğundan bihaber. IMF tarafından 2000 yılından beri hesaplanan ARA (Assessing Reserve Adequacy) ‘Rezerv Yeterliliğinin Değerlendirilmesi’nde ideal aralık yüzde 100-150 olarak belirlenmiş. Türkiye yüzde 100-150 kritik eşiğini bu dönemde sadece bir kere, 2013 yılında o da yüzde 101.5 ile tutturabildi. Gözlenen en düşük değer ise yüzde 67.3 ile 2001 krizinde gerçekleşti. 17 Nisan tarihindeki TCMB’nin döviz rezervlerinden hareketle bir hesaplama yapıldığında ARA değerinin yüzde 71.1’e kadar gerilediği görülüyor. Bu da 2001 krizindeki seviyeye çok yakın.”