Yüksek Seçim Kurulu’nun Teşkilat Çalışma Esas ve Usulünü düzenleyen değişiklik teklifi, iktidar ve muhalefetin ortak kararı ile bir alt komisyona havale edildi. Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, “Türk demokrasinin en önemli kazanımı seçimlerin şaibesiz, dürüst yapılmasıdır. Her seçimde kimi itirazlar olmuştur ama tüm seçimler dürüst, milli iradenin yansıdığı şekilde gerçekleşmiştir. Bunu hepimizin koruması gerekli” dedi.
TBMM Anayasa Komisyonu, AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop Başkanlığı’nda AK Parti’nin verdiği YSK Teşkilat Kanunu’nda değişiklik öngören teklifi görüşmek üzere toplandı. Komisyona Hükümet adına Adalet Bakanı Abdülhamit Gül de katıldı.
Komisyon üyeleri teklif ile ilgili görüşlerini dile getirirken, CHP’li Muharrem Erkek, “Sandık kurulu başkanlarının atanmasında siyasi partilerin devre dışı bırakılması seçime duyulan güveni, demokrasiyi temelden sarsacak” derken CHP’li Murat Emir, “Erken seçimin taşları mı döşeniyor?” sorusunu yöneltti.
AK Parti Grup Başkanvekili ve Kayseri Milletvekili Mustafa Elitaş tarafından sunulan 14 maddelik teklifle ilgili ön bilgi veren Komisyon Başkanı Mustafa Şentop, teklifin alt komisyon kurulup burada ele alınması eğiliminin ortaya çıktığını söyledi. Alt Komisyon öncesi kısa değerlendirmelerde de bulundu.
“MÜŞAHİTLER KONUSUNDA SINIRLAMA GETİRİLMEMELİ”
Komisyon Üyesi CHP’li Muharrem Erkek, “Seçim güvenliği sağlanamazsa milli iradenin tecelli ettiğini söyleyemeyiz. YSK teşkilat yasası tabii ki olmalı. Amacımız özerk bağımsız YSK ise burada ciddi eksiklikler var. Müstakil bütçe öngörülmemiş olması sorun” diye konuştu.
Erkek şöyle devam etti:
“Seçmen kütüklerinin doğruluğu, güvenliği ve denetimi konusunda yeterli hüküm yok. Seçmen bilgileri İçişleri Bakanlığı’ndan alındıktan sonra seçmen kütüklerinin oluşturulduğu süreçte en azından TBMM’de grubu bulunan siyasi partilerden temsilciler de katılmalı. Mükerrer oy kullananların tespiti ile ilgili maddeye bu şekilde oy kullanılmasının önlenmesi de eklenmeli. YSK’nın bağımsız, güçlü olunması isteniyorsa, başkanın istediği yöneticileri Adalet Bakanlığına gönderme hakkı verilen düzenleme ile personel baskı altında kalır. Bu olmamalı. Teklifte sandık kurulu başkanlarının atanmasında siyasi partilerin devre dışı bırakılması seçime duyulan güveni, demokrasiyi temelden sarsacak, bu uygulama tekliften çıkarılmalı. Müşahitler konusunda sınırlama getirilmemeli, tersine bu arttırılmalı. Gözlemciler konusunda sakıncalar doğuracak hükümler geri çekilmeli. Teklife göre, YSK Başkan ve üyeleri göreve devam edecek. 6 yıl çalışanlarla ilgili rotasyon imkanı var. Bu kanun yürürlüğe girdikten sonra uygulanmalı. YSK’da görev yapanların ciddi tecrübeleri var. Yapılacak ‘açıktan atamanın sözlü sınav sonucuna göre yapılabilir’ düzenlemesi kaldırılmalı. Bu suiistimallere yol açar. Bu keyfilik getirebilir”
“ŞAİBELİ BİR SEÇİMİN NE İKTİDARA NE MUHALEFETE YARARI OLUR”
Komisyon’un HDP’li Üyesi Mithat Sancar da, siyasi partilerin sandık başında yer almasının seçimin sağlıklı işleyişinde önemli rol oynadığını belirterek, yeni tartışmalar ve şaibe iddialarının artmasına yol açacak düzenlemelerin seçime gölge düşüreceğini söyledi.
Zor zamanlara karşın 60 yıldır iyi işleyen bir seçim sistemi olduğunu belirten Sancar, “Ciddi iddialar var, şaibelere yol açacak değişikliğin nedeni ne olabilir. Amaç iktidara önümüzdeki seçimlerde avantaj sağlayacak iddiası güçlü temellere sahiptir. Şaibeli bir seçimin ne iktidara ne muhalefete yararı olur” dedi.
“ERKEN SEÇİM TAŞLARI MI?”
CHP Milletvekili Murat Emir de teklifin getiriliş şeklini ve acele edilmesini eleştirdi. Emir şöyle dedi: “Süreç eksik işletilmiştir. Acele, tartışılmadan Komisyon’a getirildi. Aralık başında yasalaşması hedefleniyor. Bu acelenin nedenini sormak gerek. Seçim güvenliğinin tartışıldığı ortamda YSK ile ilgili bir düzenleme geniş ve ayrıntılı olarak çeşitli platformlarda tartışılmış olması gerekirdi. YSK ana yapısını belirleyen bir teklife sandıkla ilgili bazı maddeler sokuşturularak erken seçimin taşları mı döşenmektedir?”
“SİYASİ MÜLAHAZALARDAN AYRI DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ BİR KANUN”
MHP Milletvekili Oktay Öztürk de, bazı teknik düzenlemeler yapılması gerektiğini söyleyerek, Alt Komisyon kurulmasına destek verdiklerini söyledi. Öztürk, Objektif olarak mükemmel bir yasanın çıkmasında gerekli hassasiyetin gösterilmesini beklediklerini ifade etti. MHP Milletvekili Mehmet Parsak da, “Seçim demokrasinin en önemli unsuru. Güvenli seçim için de teşkilat, kadrolar önemli. Eksiklikler varsa alt komisyonda düzeltilebilir. İktidarı güçlendirme amacı taşıyor seçime hazırlanılıyor gibi siyasi mülahazalardan ayrı değerlendirilmesi gereken önemli bir kanun” diye konuştu.
AMAÇ SEÇİMLERİN ŞAİBESİZ YAPILMASI
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, “YSK’nın müstakil bir kanunu olmaması böyle bir anayasal kuruma yakışmıyor. Türk demokrasinin en önemli kazanımı seçimlerin şaibesiz, dürüst yapılmasıdır. Her seçimde kimi itirazlar olmuştur ama tüm seçimler dürüst, milli iradenin yansıdığı şekilde gerçekleşmiştir. Bunu hepimizin koruması gerekli” dedi.
Değerlendirmelerin ardından iktidar ve muhalefet partisine mensup komisyon üyelerin oyları ile teklif bir alt komisyona havale edildi.