CHP’li Sarıbal: Bakanlık Fındıkta Ulus Ötesi Şirketlerin Rekolte Oyunlarını İzliyor

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, fındık hasadının yaklaştığı bugünlerde rekolte tahmini ve Toprak Mahsulleri Ofisinin fındık alımı yapması gerektiği yönünde yaptığı açıklamada, ”Fındıkta üreticinin ulus ötesi firmaların rekolte oyunlarına maruz bırakılarak, istedikleri fiyatı belirlemelerinin önü açılıyor. Bunun önüne geçmek için en temel koşul rekolte açıklanması ve TMO’nun üretici lehine bir fiyattan fındık alımı yaparak üreticinin korunmasıdır” dedi.

“Fındıkta Hasat Başlayacak Ama Belirsizlik Sürüyor”
Sahil kesimlerde fındık hasadı başladığını ama Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ rekolte tahminini halâ açıklamadığını dile getiren Sarıbal, “Öte yandan TMO’nun yeni sezonda fındık alımı yapıp yapmayacağı dolayısıyla müdahale alım fiyatı da belli değil” şeklinde konuştu.

“Ulus Ötesi Şirketlerin Rekolte Oyunlarını Bakanlık İzliyor”
Fındıkta fiyatı düşürmek için rekolte oyunları devam ettiğini söyleyen Sarıbal,” Ulus ötesi şirketler rekolteyi bilinçli olarak yüksek göstermeye çalışıyorlar. TÜİK üretim tahminini 600 bin ton olarak açıkladı. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi ise 670 bin ton olarak duyurdu. Ancak Tarım Bakanlığı’nın suskunluğu devam ediyor” dedi.

“Külleme Hastalığı Ve Aşırı Sıcaklar Verimi Düşürüyor”
“Bölgede külleme hastalığı artarak devam etmekte olup fındık üretiminde önemli ölçüde kayıp yaratacaktır diyen” vekil, buna bir de temmuz ayında görülen aşırı sıcaklar eklenince verim kayıpları kaçınılmaz olacağına dair öngörüde bulundu.

“Fındıkta Piyasa Birkaç Şirketin İnisiyatifine Kaldı”
Tarım birliklerinin işletme ve tesislerinin özelleştirilmesini amaçlayan 4572 sayılı Kanunun çıkarılmasından sonra Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Fiskobirlik) üreticiden koparılarak bir tabela örgütüne dönüştürüldüğünü dile getiren Sarıbal, “Böylelikle piyasa birkaç şirketin inisiyatifine kaldı. Piyasada oligopol yapı şeklinde çok sayıda üretici karşısında az sayıda alıcı bulunmakta; bu durum fındık fiyatlarının gerçek anlamda serbest piyasa koşullarında oluşmasını engellemektedir. Bir zamanlar Fiskobirlik’in tek başına söz sahibi olduğu fındık ihracatında artık İtalyan, Alman ve Fransız şirketleri belirleyici konumdadırlar. Fındık alım fiyatları da bu şirketler tarafından belirlenmektedir. Fındığın yarısını beş firma alıp-ihraç etmektedir. Yani fındık piyasası “serbest” değil “tekelci” yapıdadır. Fındık ihracatının yüzde 50’si üç ulus ötesi şirket Ferrero, Progıda ve Stelliferi tarafından gerçekleştirilmektedir.” İfadelerinde bulundu.

“TMO Mutlaka Piyasaya Girmelidir”
2014 yılı don afetinden fındık fiyatı 22 liraya kadar yükseldiğini, 2016 yılı hasadının ardından 14 lira dolayında seyrettiğini hatırlatan CHP’li vekil “16 Nisan Referandumdan sonra TMO 10 liradan piyasaya girdi ama fiyatlar pek değişmedi. Böylelikle fiyatlar 10 lira dolayında sabitlenmiş oldu. TMO bu sezon da mutlaka piyasaya girmelidir. Ancak maliyet ve üreticinin önceki yıllardan gelen kayıplarını da dikkate alarak 14 liradan alıma başlamalıdır. Öte yandan TMO’nun randevulu alım yapması beklemeye tahammülü olmayan küçük üreticileri tüccarın kucağına itmektedir. Bu nedenle TMO üreticilerin fındığını bekletmeksizin almalı ve bedelini peşin olarak ödemelidir. Türkiye dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini gerçekleştiriyor. Fındık ülkemizde 2 milyon üreticinin geçim kaynağını oluşturuyor. Ayrıca Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatının yüzde 15’ine yakın kısmını tek başına karşılıyor. Buna karşılık fındık hak ettiği değer ve desteği görmüyor” ifadelerini kaydetti.