CHP’li Öztrak’tan Başbakan Yardımcısı Şimşek’e Altın Soruları

CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, yılın ilk dokuz ayındaki cari açığın yüzde 24’ünün “Net altın ithalatı”ndan kaynaklandığını belirterek, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’e “Geçmiş dönemlerde parasal olmayan altın özellikle doğal gaz ithalatında ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Bu yıl da ödemeler dengesinde görülen yüksek parasal olmayan altın ithalatı, Türkiye’nin bazı ülkelerle yaptığı ticari işlemlerde ödeme aracı olarak kullanılmak amacıyla mı yapılmıştır?” diye sordu.

CHP’li Öztrak, Başbakan Yardımcısı Şimşek’in yazılı olarak yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesi ile Türkiye’nin altın ticaretinde yaşanan gelişmeleri TBMM gündemine taşıdı. Türkiye’nin “Parasal Olmayan Altın” ithalat ve ihracat verilerinin TÜİK tarafından açıklandığını belirten Öztrak önergesinin gerekçesinde şunları kaydetti:

“Özellikle son dönemde altın ithalatımızda dikkat çekici bir artış olduğu görülmektedir. 2017 yılının ilk dokuz ayında Türkiye’nin altın ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 281 artarak 13.2 milyar dolara çıkmıştır. Miktar olarak bakıldığında ise geçtiğimiz yılın Ocak-Eylül döneminde 97 ton olan altın ithalatımızın, bu yılın aynı döneminde 335.5 tona ulaştığı görülmektedir. Diğer taraftan, Türkiye’nin altın ihracatı geçtiğimiz yılın ilk dokuz ayında 6.6 milyar dolar iken, bu yılın aynı döneminde, yüzde 11.5 azalarak 5.8 milyar dolara düşmüştür. Böylece geçen yılın Ocak-Eylül döneminde net altın ihracatçısı olan Türkiye, bu yılın aynı döneminde altın dış ticaretinde net ithalatçı konumuna gelmiştir.

“BAE İLE BU KADAR YÜKSEK MİKTARLARDA PARASAL OLMAYAN ALTIN İHRACAT VE İTHALATI İZAHA MUHTAÇTIR”

İlk 9 ay itibariyle Türkiye’nin altın dış ticaretinde ağırlıklı paya sahip ilk 5 ülkenin durumu incelendiğinde de ilginç gelişmeler dikkati çekmektedir. Geçen yıl Türkiye’nin altın ihracatında ilk sırayı alan İngiltere, bu yıl yerini Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) bırakmıştır. Bu yılın ilk 9 ayında BAE’ne yapılan altın ihracatı 4.8 milyar dolar olmuştur. Diğer yandan, 2017’nin ilk 9ayında BAE yaklaşık 4 milyar dolarlık altın ithalatıyla en çok altın ithal ettiğimiz ikinci ülkedir. BAE ile 2017’nin ilk 9 ayında bu kadar yüksek miktarlarda parasal olmayan altın ihracat ve ithalatı izaha muhtaçtır.

“CARİ AÇIĞIN YÜZDE 24’Ü ‘NET ALTIN İTHALATI’NDAN KAYNAKLANMIŞTIR”

Bu yılın ilk 9 ayında cari açık, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 27 artarak 31.1 milyar dolara ulaşmıştır. Bu açığın 7.4 milyar doları yani cari açığın yüzde 24’ü ‘Net altın ithalatı’ndan kaynaklanmıştır. Nitekim parasal olmayan altın dışlandığında bu yılın ilk dokuz ayında cari açık, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 14 gerileyerek 23.7 milyar dolar seviyesine inmektedir. Dolayısıyla, bu yıl gerçekleştirilen olağanüstü altın ticareti ödemeler dengesini ciddi biçimde bozmuştur. Cari açık da büyük ölçüde kısa vadeli spekülatif fon hareketleriyle finanse edilmiştir.”

“OLAĞANÜSTÜ ALTIN TALEBİNİN KAYNAĞI KURUMSAL MIDIR?”

Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın altın rezervinin Kasım ayının ikinci haftası itibariyle yüzde 60’a yakın artışla 22.5 milyar dolara kadar çıktığının görüldüğünü ifade eden CHP’li Öztrak, Başbakan Yardımcısı Şimşek’e şu soruları yöneltti:

“2017’nin ilk dokuz ayında ülkemizin altın ithalatındaki olağanüstü artışın sebebi nedir?

Bu olağanüstü altın talebinin kaynağı kurumsal mıdır? Hangi kurumlar bu kadar yüksek miktarda altın talebinde bulunmuştur?

Geçmiş dönemlerde parasal olmayan altın özellikle doğal gaz ithalatında ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Bu yıl da ödemeler dengesinde görülen yüksek parasal olmayan altın ithalatı Türkiye’nin bazı ülkelerle yaptığı ticari işlemlerde ödeme aracı olarak kullanılmak amacıyla mı yapılmıştır?

Birleşik Arap Emirlikleri’ne bu yılın ilk dokuz ayında 4.8 milyar dolarlık altın ihraç edilirken, yaklaşık 4 milyar dolarlık da altın ithal edilmiştir. Bu yıl ortaya çıkan sıra dışı altın ticaretinin sebepleri araştırılmış mıdır? Hangi sonuçlara ulaşılmıştır?

TCMB rezervleri içinde altının payında son dönemde görülen yüksek artışın gerekçeleri nedir? TCMB’nin altın rezervlerinin, tutulduğu ülkeler itibariyle miktar ve tutarları nedir?”