Avrupa’nın Çöpleri TBMM Gündeminde…

CHP Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin, Türkiye’nin ve özellikle Adana’nın Avrupa’nın çöp merkezi olmasını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı. CHP’li Dr. Şevkin, meclisin araştırma komisyonu kurmasını talep ederken Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle ayrıca soru önergesi sundu.

Çin’in 2018 yılında çöp ithalatını yasaklamasının ardından Türkiye’nin de içinde olduğu bazı ülkelerin özellikle Avrupa’nın “geri dönüştürülebilir” çöpünü ithal etmede öne çıktığını kaydeden Dr. Şevkin, ülkemizde çöpleri ithal eden bazı firmaların, işin kolayına kaçıp çöpleri gelişigüzel alanlara döktüğüne dikkat çekti.

“TOPRAK, DERE YATAKLARI ZEHİRLENİYOR!”

TBMM’nin Araştırma Komisyonu kurması için önerge sunan Dr. Şevkin, özellikle Adana’da yoğunlaşan bu davranışın ülkenin geleceğini tehdit eden bir durum olduğuna işaret etti. Ülkede önde gelen tarımsal üretim alanlarından Çukurova’da toprağa, dere kenarlarına dökülen, kimisi de döküldükten sonra yakılan bu çöplerin sadece Adana’yı değil tüm ülkeyi zehirlediğine işaret eden Dr. Şevkin, önergesini şu gerekçelere dayandırdı:
“Başta İngiltere, Almanya, İrlanda, İtalya olmak üzere birçok Avrupa ülkesinden plastik çöp ithal eden bazı firmaların ithal ettiği çöpün karşılığında maddi kazanç elde etmesine rağmen bu çöpler üzerinde gerekli işlemleri yaptıktan sonra geri dönüştürmesi gerekirken maliyetten kaçmak için Adana’da yol kenarına dökerek yaktıkları gözlenmiştir. Türkiye’de çöp ithalatının başladığı 2018 yılından bu yana kaç firma tarafından, hangi ülkelerden kaç ton çöp ithal edildiği bilinmemekle birlikte bu çöplerin geri dönüşüme uğrayıp uğramadığına dair kaç firmanın hangi tarihlerde denetlendiği, denetimde en fazla hangi eksiklikler, suçlar görüldüğü ve hangi müeyyideler uygulandığı, bu müeyyidelerin caydırıcı olup olmadığı açığa kavuşmalıdır. Ayrıca suçu tekrarlayan işletmelerin tespit edilmesi, çöp ithalatının sahip olduğu rant gerekçesiyle denetimlerin gerçek anlamda yapılmasına dair önlemler alınması, illerde ve özellikle Adana’da çevre konusundaki dernek temsilcilerinin denetimlere katılma imkanı bulması büyük önem taşımaktadır.

Adana’da yol, dere ve tarla kenarlarına dökülen ithal çöpler gerek tarım ürünlerini gerekse hayvanların beslenme alanlarını zehirlemektedir. Yurtdışı kaynaklı geri dönüşümü mümkün olmayan plastik atıkların ithalatının da önü alınamamaktadır. Geri dönüşüme uğramayan bu plastik atıklar ne yazık ki uluorta yakılmaktadır.

“2019’DA AVRUPA’DAN 14 MİLYON TON ÇÖP İTHAL EDİLDİ”

2019’da Türkiye, Avrupa’dan 14 milyon ton çöp ithal etmiştir. Günde 213 kamyona tekabül eden bu çöplerin hepsi geri dönüşüme uğramamıştır. Türkiye, çöp ithalatında bayrağı Çin’den almıştır. Adana ise adeta  Avrupa Birliği’nin çöplüğü haline gelmiştir. Endüstriyel ve tarım arazilerindeki yasadışı çöp dökümleri hem çevreye ve hayvanlara, hem tarım ürünlerine hem de insanlığa büyük zarar vermektedir.

Türkiye’nin gıdasını temin eden Çukurova’da yaşanacak kirliliğin etkileri Adana ile sınırlı kalmayıp bu topraklarda yetişen her türlü tarımsal ürünün gittiği yerlerdeki vatandaşlarımızı da etkileyecektir. Böylesine hayati bir konuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetersiz denetimleri ülke nüfusunun başta kanser olmak üzere bir çok hastalıkla karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. En kısa ama en kısa zamanda ithalatçı firmalar hakkıyla denetlenmelidir. Aksi halde ülke insanımızın ve gelecek nesillerin yok olması tehlikesiyle karşı karşıya kalınacaktır. Tüm Türkiye’de ve Adana’da diğer ülkelerin yaptığı gibi çöp ithalatının önlenmesi, ithal edilen çöplerin geri dönüşüm sürecinde denetlenmesi, insan, çevre, tarla, ürün ve hayvan sağlığına verdiği zararların araştırılması ve gerekli önlemlerin alınması adına Anayasa’nın 98 ve içtüzüğümüzün 104 ve 105. Maddeleri gereğince meclis araştırması açılmasını saygılarımızla arz ve teklif ederiz.”

SORU ÖNERGESİ DE SUNDU

Araştırma önergesiyle yetinmeyen Dr. Şevkin, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle şu soruları sordu:

1-    Türkiye’de çöp ithalatı başladığı tarihten itibaren kaç firma tarafından, hangi ülkelerden kaç ton çöp ithal edilmiştir?

2-    Bu çöplerin geri dönüşüme uğrayıp uğramadığına dair kaç firma hangi tarihlerde denetlenmiş, denetimde en fazla hangi eksiklikler, suçlar görülmüş ve hangi müeyyideler uygulanmıştır? Bu müeyyideler caydırıcı olmuş mudur?

3-    Suçu tekrarlayan işletmeler tespit edilmiş midir, edilmişse neler yapılmıştır?

4-    Çöp ithalatının sahip olduğu rant gerekçesiyle denetimlerin gerçek anlamda yapılmasına dair bir önlem alınmış mıdır?

5-    İllerde ve özellikle Adana’da çevre konusundaki dernek temsilcileri denetimlere katılma imkanı bulmuşlar mıdır?