TÜBA, İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nin Detaylarını Yayın Haline Getirdi

TÜBA, TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Fuat Sezgin’in 5 ciltlik “İslam'da Bilim ve Teknik” adlı eserinden yola çıkarak hazırladığı “The Istanbul Museum for the History of Science and Technology in Islam”ı İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı (İBTAV) ortaklığıyla yayımladı.

İstanbul Gülhane Parkı'nda “İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi”nde sergilenen 600'e yakın alet, cihaz replika, model çizimler ve fotoğraflarının yanı sıra tarihi detaylarını da içeren eseri akademinin yararına sundu. 

Şeker: “Fuat Sezgin, Avrupa merkezci bilim tarihi yaklaşımına araştırmalarıyla meydan okudu.”
TÜBA Üyesi Prof. Dr. Sezgin’in hayatını İslam medeniyetinin hak ettiği değeri bulmasına adadığını hatırlatan TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker ilk olarak Almanca yazılan ve daha sonra TÜBA himayesinde Türkçeye çevrilen “İslam'da Bilim ve Teknik” gibi ufuk açıcı çalışmaların, İslam medeniyetinin bilime katkısını gözler önüne serdiğini söyledi. Prof. Dr. Sezgin'in hayatı boyunca bu yolda gösterdiği büyük çabanın 2008 yılında İstanbul Gülhane Parkı'nda ‘İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nin açılışıyla taçlandığını ifade etti. Eserin Prof. Sezgin’in vefatının 6. yılında TÜBA tarafından onun anısına bir armağan olarak sunulduğunu dile getiren Başkan Şeker “Şeref Üyemiz Prof. Dr. Fuat Sezgin’in eserlerini yayımlamak, bilim dünyasına değerli katkılarını görünür kılmak, özellikle İslam dünyası için çok önemli. Medeniyet insanlığın kolektif mirası. Avrupa, Orta Çağ'ı uzun süredir evrensel bir "bin yıllık karanlık" olarak tasvir ederken, son araştırmalar aynı dönemde İslam dünyasının bilim ve akıldaki ilerlemelerle belirginleşen önemli bir aydınlanma yaşadığını ortaya koyuyor. Bu İslami aydınlanma, Avrupa'nın entelektüel canlanışını önemli ölçüde etkiledi. Sezgin tarafından ortaya konulan bu katkılar, bilim tarihindeki farklı bakış açılarını kabul etme ihtiyacını vurgulayarak, geleneksel Avrupa merkezli bilim tarihi görüşüne meydan okudu.” dedi.

Prof. Dr. Fuat Sezgin kimdir?
24 Ekim 1924’te Bitlis’te doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü’nde İslami Bilimler ve Orientalistik alanında öncü bir yere sahip olan Alman orientalist Hellmut Ritter ’in yanında öğrenim gördü. Ritter’in, tavsiyesi üzerine bir gündeki bilimsel çalışma saatini 18 saate çıkardı. Üniversitemizdeki bu caddeye ismini verdiğimiz Prof. Dr. Fuat Sezgin, hayatını İslam Bilimler Tarihi araştırmalarına adamış, bu disiplinin yaşayan en büyük otoritesi olarak kabul edilen bir ilim insanıdır. Yararlandığı hiçbir kaynağı çeviriden değil, dilin kendisini öğrenerek orijinal dilinden okudu. Bu yolla 30’a yakın yabancı dil öğrendi. 1961 yılında Almanya’ya giden Fuat Sezgin, Frankfurt Üniversitesi’nde önce misafir doçent olarak dersler verdi. 1965 yılında Frankfurt Üniversitesi’nde profesör oldu. Otuz yıla yakın bir süredir çalışmalarını Frankfurt’ta bulunan Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi’ne bağlı, aynı zamanda kurucusu ve direktörü olduğu Arap-İslam Bilimler Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nde yürütüyordu. Bu enstitüde İslam Bilim Tarihi ile ilgili 1400 civarında kitap yayımladı. Kendisine ait el yazma eserlerden oluşan 10 bin kitaplık kütüphanesindeki kitapları ciltçiliği öğrenerek kendisi ciltledi. Prof. Dr. Sezgin, Goethe Üniversitesine bağlı, Arap-İslam Bilimler Tarihi Araştırmaları Enstitüsü Müzesinin de kurucusudur. Bu müzede İslam Bilim tarihi ile ilgili 800 civarında obje yeniden Fuat Sezgin’in bilimsel çalışmalarının ağırlık noktası Arap-İslam kültür çevresinde tabii bilimler tarihi alanı oldu ve bu alanda 1965 yılında habilitasyon çalışmasını yaptı. Henüz İstanbul’da iken başladığı 7./14. yüzyıldan itibaren gelişen Arap-İslam edebiyatı tarihi çalışmasına (Geschichte des arabischen Schrifttums) Almanya’da da devam ederek, orientalistik çalışmaları için kaynak eser haline gelmiş ve hala aşılamamış 13 ciltlik eserinin ilk cildini 1967’de son cildini ise 2000 yılında yayımladı. Geschichte des Arabischen Schrifttums İslam’ın ilk döneminde uğraşılmış, dini ve tarihi edebiyattan coğrafya ve haritacılığa kadar bütün ana ve yan bilim dallarını konu alan Sezgin, Arap-İslam Bilimleri Enstitüsü için hazırladığı bilimsel araç ve gereçlerin benzerlerini yaptırarak, 25 Mayıs 2008 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı İstanbul İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesi’nin açılmasında öncü rol oynadı.

Suudi Arabistan Kral Faysal Vakfı’nın İslami Bilimler Ödülü’nü 1978 yılında alan ilk isim olan Prof. Sezgin, Almanya Federal Cumhuriyeti’nden üstün hizmet ödülü de aldı. İran İslami Bilimler Kitap Ödülü gibi birçok ödüle layık görüldü. Prof. Dr. Sezgin’in günümüzde halen TÜBA, TÜBİTAK, Fas Bilim Akademisi ile Kahire, Şam ve Bağdat’ta bulunan Arap Dil Akademisi’yle ortaklaşa çalışmaları bulunuyor.