TÜRK-İŞ: Açlık Sınırı 2 Bin 736 Liraya Yükseldi

TÜRK-İŞ Araştırmasının Mart 2021 ayı sonucuna göre;

 

Ø  Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.735,97 TL, 

Ø  Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 8.911,97 TL,

Ø  Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.316,59 TL oldu. 

 

Tablo 1: Dört Kişilik Ailenin Açlık ve Yoksulluk Sınırı (TL/Ay)

	Mart 2020	Aralık 2020	Şubat 2021	Mart 2021
Yetişkin Erkek Gıda Harcaması	643,45	711,22	745,04	749,55
Yetişkin Kadın Gıda Harcaması	540,28	592,22	620,75	624,77
15–19 Yaş Grubu Çocuk Gıda Harcaması	695,65	768,21	804,76	809,41
4–6 Yaş Grubu Çocuk Gıda Harcaması	465,45	518,29	548,34	555,24
Açlık Sınırı	2.345,24	2.589,94	2.718,89	2.735,97
Yoksulluk Sınırı	7.639.22	8.436,27	8.856,31	8.911,97

* Gıda harcaması tutarı, yuvarlama nedeniyle, toplamda farklı olabilmektedir.

 

 

Dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması (mutfak masrafı) bir yıl öncesine göre 391 TL ve yapılması gereken toplam harcama tutarı (aile bütçesi) 1.273 TL artış gösterdi.  Yılın ilk üç ayı sonunda, hesaplamaya temel alınan hane halkının toplam harcamasına gelen ek yük 476 TL oldu.

 

Bugün ülkenin temel gündem konusu yine çalışanlar ve emeklilerinin geçim şartlarıdır. “İnsan onuruna yaraşır” iş ve yaşama şartlarını sağlayacak uygulamalardır.

 

TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2021 Mart ayı itibariyle şu şekilde olmuştur:   

          

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 0,63 oranında artış gösterdi.                        
• Yılın ilk çeyreği itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 5,64 oranında oldu.                        
• Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 16,66’dır.      
• Yıllık ortalama artış oranı ise bu ay da yüzde 17,68 olarak hesaplandı.  

 

Tablo 2: Gıda Harcamasındaki Değişim

	Mart 2018	Mart 2019	Mart 2020	Mart 2021
Bir önceki aya göre değişim oranı (%)	1,60	-0,73	3,89	0,63
Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (%)	3,39	3,76	8,44	5,64
Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (%)	12,29	21,13	16,44	16,66
12 aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)	10,44	19,58	14,58	17,68

 

TÜRK-İŞ ile TÜİK tarafından hesaplanan gıda fiyatları endeksi ile TÜİK tüketici fiyatları endeksi değişimi, son on iki ay itibariyle, aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Görüleceği üzere, gıda fiyatlarının genel fiyatların üzerinde bir seyir izlemesi eğilimi devam etmektedir.

 

 

TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında 2021 Mart ayı itibariyle gözlenen değişim harcama grupları itibariyle şu şekilde olmuştur:

 

• Süt, yoğurt, peynir grubunda; bu ay önemli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Kutu içinde farklı gramajlarda satışa sunulan süt ve yoğurt ürünü fiyatı ortalaması, kilograma dönüştürülerek alındı. Hesaplamada klasik beyaz peynir (inek sütü) dikkate alındı.       

        

• Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; geçen ay fiyat artan kıyma ve kuşbaşı et fiyatı aynı kaldı ve fakat tavuk fiyatında artış görüldü. Sakatat (ciğer, yürek, böbrek) ürünleri fiyatı değişmedi. Balık fiyatları, ortalamada aynı kaldı. Yumurta fiyatı -düşük de olsa biraz arttı. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatlarında bu ay yine değişiklik olmadı, sadece tedarikte yaşanan bazı sıkıntılar nedeniyle farklı markaların ürünleri raflarda yerini aldı.    

 

• Sebze-meyve fiyatları, mevsim geçişi ile birlikte bazı ürünlerin pazar tezgâhlarında yerini alması veya kaybetmesi ile birlikte fiyat değişikliği gösterdi. Bu ay 20 sebze ve 8 meyve olmak üzere toplamda 28 üründeki fiyat değişimi izlendi ve hesaplamaya temel oldu. Pandemi nedeniyle hafta sonu uygulanan kısıtlama ve sokağa acıkma yasağının kısmen kaldırılmasına rağmen “pazar esnafı” vatandaşların gelmediğini ve satışlarının gerilediğini ifade etti. 

 

Hesaplamada her zaman olduğu gibi mevsim sebze ve meyveleri temel alındı. Yaş sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay biraz artışla 7,48 TL olarak (geçtiğimiz ay 7,25 TL) hesaplandı. Ortalama sebze kilogram fiyatı 7,38 TL ve ortalama meyve fiyatı ise 7,75 TL’ye yükseldi.        

 

Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.

 

• Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; Ankara’da ekmek fiyatındaki artış valilik onayından geçmediği için -şimdilik- değişmedi, ancak artan girdi maliyetleri fırıncı esnafın şikâyet konusu olmaya devam etti.  Bu grupta yer alan diğer ürün fiyatlarında önemli bir değişiklik tespit edilmedi.

  

• Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, margarin ve ayçiçeği yağı fiyatı değişmezken, zeytinyağı fiyatı arttı. Hesaplamada dikkate alınan siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı aynı kaldı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinde de fiyat değişikliği olmadı, ancak bazı marketlerde bu ürünlerde yürütülen kampanya sonucunda indirim dikkati çekti. Baharat ürünleri (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı bu ay yine değişmedi. Çay ve ıhlamur yanı sıra reçel, pekmez fiyatı ile salça fiyatı da bu ay aynı kaldı, bal ve tuz fiyatı ise artış gösterdi.    

      

Konfederasyonumuzca hesaplanan tutarlar ücret düzeyi olmayıp haneye girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak hanede çalışan sayısının sınırlı ve fakat ele geçen ücretin yetersiz olduğu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini karşılayamamakta, kişi başına “insanca geçim için” yapılması gereken harcama tutarı yetersiz kalmaktadır. 

 

TÜRK-İŞ’in bu araştırması alanında ilktir. Daha sonra bu alanda yapılan benzeri çalışmalara da örnek olmuştur/olmaktadır.

 

“Açlık ve Yoksulluk Sınırı” çalışmasında hesaplamaya temel alınan gıda maddelerinin fiyatları, Konfederasyonumuzca piyasadan, market ve semt pazarları sürekli ve düzenli dolaşılarak doğrudan tespit edilmektedir. Benzeri yapılan çalışmalar gibi, TÜİK tarafından derlenen fiyat verileri kullanılmamakta, ancak gelişmeleri değerlendirmek ve kıyaslama yapmak için sonradan izlenerek kıyaslama yapılmaktadır. Çalışma bu niteliğiyle bağımsızdır.

 

Konfederasyonumuz her ayın son haftasında ve TÜİK açıklamasından yaklaşık bir hafta önce hesaplama sonuçlarını kamuoyuna açıklamaktadır ve bu yönüyle, tüketici fiyatlarındaki artış eğilimini yansıtan “öncü gösterge” niteliğini de taşımaktadır.