Bireysel Emeklilik Sistemi'nde Yeni Dönem

Bireysel Emeklilik Sistemi’nde bir katılımcı için devlet katkısı miktarı yıllık brüt asgari ücret tutarını aşamayacak. Yıllık brüt asgari ücret tutarı, ilgili hesaplama dönemine ilişkin olarak on altı yaşından büyükler için açıklanan brüt asgari ücret dikkate alınarak hesaplanacak.

Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı'nın Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmeliği Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Yönetmelik bireysel emeklilik sisteminde katılımcıların katkı paylarına karşılık olarak ödenecek devlet katkısının hesaplanmasına, ödenmesine, yatırıma yönlendirilmesine, hak edilmeyen tutarlar ile haksız ödendiği tespit edilen tutarların kapsamına, iadesine veya mahsup edilmesine ve devlet katkısıyla ilgili diğer işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenliyor. 

-DEVLET KATKISININ HESAPLANMASI-

Devlet katkısı, şirketler tarafından emeklilik gözetim merkezine iletilen bilgiler esas alınarak, emeklilik gözetim merkezi tarafından hesaplanacak.

Şirketler, işverenler tarafından ödenenler hariç, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı katılımcılar ile katılımcılar adına ödenen katkı payına ilişkin veriler ile devlet katkısı hesaplamasına esas diğer verilerin, emeklilik gözetim merkezince belirlenen içerik, format ve yönteme göre en geç kaydın oluştuğu günü takip eden iş gününde saat 14.00’e kadar emeklilik gözetim merkezine gönderimini tamamlayacak. Şirketler, bu verileri doğru, eksiksiz ve tutarlı olarak emeklilik gözetim merkezine bildirmekle yükümlü olacak. Emeklilik gözetim merkezi, verilerin, belirlenen içerik, format ve yönteme göre gönderildiğini ve tutarlılığını kontrol edecek, aykırılık saptanan verileri düzeltilmek üzere şirketlere gönderecek.

Şirketler, katkı payının ödendiği ayın sonunu takip eden dokuzuncu iş günü sonuna kadar, ilgili ay içinde gönderdiği tüm verilerin tutarlılığına ve doğruluğuna ilişkin nihai kontrolünü tamamlar ve tutarlılığını veya doğruluğunu sağlayamadıkları verileri kayıt kesinleştirme öncesi emeklilik gözetim merkezine bildirecek. İlgili gün sonu itibarıyla kayıtların kesinleştiği kabul edilecek. Emeklilik gözetim merkezi tarafından yapılan kontrol uyarınca gerçekleştirilen düzeltmeler hariç, bu tarihten sonra yapılacak değişiklikler, yeni gönderilecek veriler ile bu tarihe kadar şirket tarafından tutarlılığı, doğruluğu sağlanamayan ya da devlet katkısı hesabı yapılmasına imkan vermeyecek şekilde gönderilen veriler, ilgili katkı payının ödendiği aya ilişkin devlet katkısı hesaplamasında dikkate alınmayacak.

Emeklilik gözetim merkezi, kayıt kesinleştirme tarihini takip eden altı iş günü içinde Müsteşarlıkça belirlenen kontrol listesinde belirtilenler dahil gerekli tüm kontrolleri yapar ve şirket ile emeklilik gözetim merkezi arasında, ikinci ve üçüncü fıkraya göre aykırılık tespit edilmeyen veriler üzerinden bir mutabakat belgesi, elektronik imza ya da ıslak imza kullanılarak imzalanacak. Fıkrada belirtilen süre içinde, mutabakat belgesini imzalamayan şirket nezdindeki tahsilatlar için devlet katkısı hesaplanmayacak ve katılımcının diğer şirketlerde sözleşmesi var ise devlet katkısı limiti, katılımcının ilgili sözleşmelerine ödediği katkı payı tutarları için kullanılacak. Söz konusu tahsilatların imzalanan müteakip mutabakat belgelerine konu olması durumunda, bu tahsilatlar ilgili hesap dönemi için katılımcının kalan limiti dahilinde hesaplamaya dahil edilecek. Mutabakat belgesinde yer alması gereken asgari hususlar Müsteşarlıkça belirlenecek.

Ödendiği aya ilişkin devlet katkısı hesaplamasına dahil edilmemiş veya devlet katkısı hesabına dahil edilmekle birlikte tamamen veya kısmen devlet katkısı almamış yahut sehven haksız devlet katkısı bildirimine konu edilmiş katkı payı ödemeleri, katkı payı tahsilatının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği ayın sonunu müteakip bir yılı aşmamak üzere, takip eden dönemlerde yapılacak devlet katkısı hesaplamasında dikkate alınacak. İlgili ödemelerden mutabakatta hatalı olarak belirlenmiş olanların tekrar hesaplamaya dahil edilebilmesi için, şirketler tarafından söz konusu ödemeye ilişkin hesaplama talebinin, ilgili tahsilatın şirket hesaplarına nakden intikal ettiği ayın sonunu müteakip bir yılı aşmamak üzere, emeklilik gözetim merkezine iletilmesi gerekecek. Bu gecikme nedeniyle katılımcının maruz kaldığı bir zarar oluşması durumunda, bu zarar ilgili şirket tarafından karşılanacak.

Emeklilik gözetim merkezi, kayıt kesinleştirmeyi müteakip on iş günü içinde, katılımcı bazında hesapladığı devlet katkısı bilgilerini ilgili şirkete, şirket bazında ödenecek devlet katkısı bilgilerini ise hesap formu ile birlikte Müsteşarlığa gönderecek. Hesap formunda yer alacak hususlar Müsteşarlıkça belirlenecek.

Devlet katkısının hesaplanmasında, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanlar ile katılımcılar adına ödenen ve şirket hesaplarına nakden intikal etmiş olan katkı payı ödemeleri dikkate alınacak. Şirketçe katılımcı hesabına yapılan ödemeler, ek faydalar, işveren grup emeklilik sözleşmesinden hak kazanılarak transfer yoluyla aktarılan tutarlar, başka bir şirketten aktarımla gelen tutarlar, işverenler tarafından yapılan katkı payı ödemeleri, kime ait olduğu belli olmayan katkı payı ödemeleri, aktarılan tutarlar, emeklilik gözetim merkezine vefat ettiği verisi iletilmiş olan katılımcılar için vefat tarihinden sonra nakden şirket hesaplarına intikal eden katkı payı ödemeleri ile emeklilik hakkının kullanılmasıyla birlikte hesap birleştirme işlemine dahil edilmesi gerektiği halde dahil edilmeyerek yürürlükte kalan sözleşmelere, emeklilik hakkının kullanıldığı sözleşmenin sonlandığı tarihten itibaren yapılan ödemeler hesaplamaya dahil edilmeyecek. Bireysel ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmeleri kapsamında, işverenlerin, katkı payı ödemelerine ilişkin operasyonel işlemlere yalnızca aracılık yaptığı katkı payı tutarları devlet katkısı hesabında dikkate alınacak. Kredi kartı ile yapılan ödemelerin devlet katkısı hesaplamasına dahil edilmesi için katkı payının nakden şirket hesaplarına intikal etmiş olması gerekecek.

Devlet katkısına ilişkin yapılacak işlemlerle ilgili olarak, şirketler ile emeklilik gözetim merkezi arasında operasyonel süreci ve koşulları belirleyen bir protokol imzalanacak.

Devlet katkısı uygulamasına ilişkin hesaplama dönemi bir takvim yıl olacak. Bir katılımcı için bir hesaplama döneminde ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamı, ilgili takvim yılı için belirlenen yıllık toplam brüt asgari ücret tutarını aşamayacak. Yıllık toplam brüt asgari ücretin hesaplanmasında, yılın ilk ve ikinci altı aylık dönemleri için belirlenen brüt asgari ücret tutarları ayrı ayrı dikkate alınacak. Yıllık brüt asgari ücret tutarı, ilgili hesaplama dönemine ilişkin olarak on altı yaşından büyükler için açıklanan brüt asgari ücret dikkate alınarak hesaplanacak.

Bir katılımcının emeklilik sözleşmesini sonlandırarak sistemden ayrılması sonucunda hak edilmeyen devlet katkılarının iade edilmesi, aynı takvim yılında yürürlükte olan diğer sözleşmeleri için devlet katkısı hesaplamasına esas kalan limitini artırmayacak. Cayma işlemine konu olan sözleşmeler için bu hüküm uygulanmayacak.

Bir katılımcının bir takvim yılına ilişkin devlet katkısı hesaplamasına esas limiti, ilgili yıla ait haksız olarak ödendiği tespit edilen devlet katkısı tutarı kadar artırılacak. Devlet katkısı hesaplamasında, katkı payının şirket hesaplarına nakden intikal ettiği yıldaki limit esas alınacak.

-DEVLET KATKISININ ÖDENMESİ-

Müsteşarlık, hesaplanan devlet katkısını, emeklilik gözetim merkezi tarafından gönderilen hesap formuna istinaden ödeme belgesinin düzenlenmesini müteakip beş iş günü içinde emeklilik gözetim merkezinin hesabına ödeyecek. Emeklilik gözetim merkezi, Müsteşarlık tarafından gönderilen devlet katkısını, en geç hesaplarına intikal ettiği günü takip eden iş günü şirketlerin hesaplarına ödeyecek.

Şirketler, katılımcılara ait devlet katkısını, en geç hesaplarına intikal ettiği günü takip eden iş günü, devlet katkısının yatırıma yönlendirilmesinde kullanılan fon için alım talimatını vererek yatırıma yönlendirecek. Bu tutarlar, alım talimatı verilen fon paylarının takası gerçekleşene kadar, fonun saklayıcı kuruluş nezdinde açılan özel hesabında bloke şekilde tutulacak. Devlet katkısının şirket hesaplarına intikal ettiği gün itibarıyla, aktarım veya sistemden ayrılma işlemi nedeniyle katılımcının fonlarına ilişkin satış talimatı verilmişse, katılımcının devlet katkısı yatırıma yönlendirilmez, satılan fon paylarından nakde dönüşen tutara ilave edilecek. Şirketler, devlet katkısının yatırıma yönlendirilmesine ilişkin talimat kayıtlarını muhafaza eder ve denetime hazır halde bulunduracak. Hesabına intikal eden devlet katkısının zamanında yatırıma yönlendirilmemesi nedeniyle oluşacak zarar şirket tarafından karşılanacak.

-DEVLET KATKISINA HAK KAZANMA-

Emeklilik sözleşmesinin emeklilik hakkının kullanılarak ya da vefat veya maluliyet nedeniyle sonlandırılması durumunda katılımcı, devlet katkısı hesabındaki tutarların tümüne hak kazanacak.  1 Ocak 2013 tarihinden sonra emeklilik sözleşmesinin sistemde geçirdiği sürenin üç yıldan altı yıla kadar olması durumunda katılımcı, devlet katkısı hesabındaki tutarların yüzde onbeşine, altı yıldan on yıla kadar olması durumunda yüzde otuzbeşine, on yıl ve daha fazla olması durumunda ise yüzde altmışına hak kazanacak. Hesaplamalar, emeklilik sözleşmesi bazında yapılacak. Süre hesabında, sözleşmeye ait fon paylarına ilişkin son satım talimatının verildiği tarih dikkate alınacak.

Devlet katkısının şirket hesaplarına intikal ettiği gün itibarıyla, katılımcının ilgili sözleşmesine ait devlet katkısı hesabında herhangi bir tutar bulunmaması halinde, süre hesabında, sözleşmeye ait diğer fon paylarına ilişkin son satım talimatının verildiği tarih dikkate alınacak.

İşveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında geçirilen süreler, emeklilik durumu hariç, devlet katkısına hak kazanmaya esas süre hesabında dikkate alınmayacak.

-YIL EKLEME-

1 Ocak 2013 tarihinden önce sisteme girmiş ve 1 Ocak 2016 tarihi itibarı ile sözleşmesi yürürlükte olan katılımcıların emeklilik sözleşmelerine, sözleşmenin sisteme giriş tarihine göre 1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla hesaplanan sistemde kalma süresi dikkate alınarak, katılımcının devlet katkısına esas hak kazanma sürelerinin hesaplanması bakımından, bir defaya mahsus olmak üzere yıl eklemesi yapılacak. Buna göre, katılımcının ilgili sözleşmesine ilişkin devlet katkısına hak kazanmaya esas süresine,1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla ilgili sözleşmede;

-Üç yıldan fazla ancak altı yıl veya daha az süreyle kalınmış olması halinde bir yıl,

-Altı yıldan fazla ancak on yıl veya daha az süreyle kalınmış olması halinde iki yıl,

-On yıldan fazla kalınmış olması halinde üç yıl, 1 Ocak 2016 tarihinde eklenecek.

-DEVLET KATKISI HESAPLAMASINA DAHİL EDİLMESİ GEREKEN ÖDEMELER-

Yönetmeliğin yürürlük tarihi itibarıyla yürürlükte olan sözleşmeler için, 1 Ocak 2013-1 Nisan 2016 tarihleri arasında, devlet katkısı almış olması gereken bir katkı payı tutarının, devlet katkısı hesaplamasına dahil edilmemiş olması veya devlet katkısı hesaplamasına dahil edilmekle birlikte, tamamen veya kısmen devlet katkısı almamış olması veya sehven haksız devlet katkısı bildirimine konu edilmesi halinde; ilgili katkı payı tutarı, bir defaya mahsus olmak üzere, 30 Eylül 2016 tarihine kadarki devlet katkısı hesaplamalarında dikkate alınacak. İlgili ödemelerden mutabakatta hatalı olarak belirlenmiş olanların tekrar hesaplamaya dahil edilebilmesi için şirketler tarafından söz konusu ödemeye ilişkin hesaplama talebinin emeklilik gözetim merkezine iletilmesi gerekecek. Bu konudaki esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenecek.

Devlet katkısının şirket hesaplarına intikal ettiği gün itibarıyla, katılımcının ilgili sözleşmesine ait devlet katkısı hesabında herhangi bir tutar bulunmaması halinde, süre hesabında, sözleşmeye ait diğer fon paylarına ilişkin son satım talimatının verildiği tarih dikkate alınacak, maddesi 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girerken, yönetmeliğin diğer hükümleri 1 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmiş olacak.